Bóng đá được mệnh danh là môn thể thao vua và thu hút hàng triệu người hâm mộ trên toàn thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ các luật chơi của môn thể thao này, đặc biệt là luật việt vị.
Hy vọng qua bài viết, bạn đọc sẽ nắm rõ được khái niệm việt vị cũng như cách xử lý khi xảy ra lỗi việt vị trong các trận đấu. Bên cạnh đó, bài viết của AE888 cũng giúp phân biệt rõ ràng giữa việt vị và liệt vị để tránh nhầm lẫn.
Việt vị là gì?
Việt vị là thuật ngữ dùng để chỉ vị trí của cầu thủ khi tham gia tấn công được cho là vi phạm luật chơi. Cụ thể, việt vị được hiểu là cầu thủ đứng ở phía trước vị trí cho phép khi đồng đội chuyền bóng.
Theo định nghĩa trong Luật bóng đá của FIFA, việt vị xảy ra khi một cầu thủ nhận bóng ở phần sân đối phương và có ít hơn 2 cầu thủ đối phương (không tính thủ môn) đứng giữa mình và vạch biên ngang của sân.
Nói cách khác, khi tiến công, nếu cầu thủ nhận bóng ở phía trước so với cầu thủ phòng ngự cuối cùng của đối phương (trừ thủ môn), thì coi như đứng ở vị trí việt vị. Đây được xem là một lỗi vi phạm luật chơi và sẽ bị thổi phạt nếu tham gia vào tình huống bóng.
Luật việt vị được đặt ra để ngăn chặn việc cầu thủ tấn công đứng chờ bóng trong vòng cấm của đối phương. Đồng thời luật cũng hạn chế việc cầu thủ tấn công chỉ cần vượt qua hậu vệ cuối cùng là có thể thoải mái ghi bàn.
Như vậy, có thể hiểu đơn giản việt vị là cầu thủ đứng ở vị trí được cho là vi phạm luật chơi so với vị trí của cầu thủ phòng ngự cuối cùng của đối phương khi đồng đội chuyền bóng. Đứng ở vị trí việt vị không phải là vi phạm luật, nhưng nếu tham gia vào tình huống bóng sẽ bị coi là mắc lỗi.
Lịch sử luật việt vị
Luật việt vị có một lịch sử phát triển khá lâu dài. Ban đầu, luật việt vị đòi hỏi phải có đến 3 cầu thủ phòng ngự đứng sau cầu thủ tấn công cuối cùng mới được coi là không việt vị. Đến năm 1925, con số này giảm xuống còn 2.
Cụ thể, quá trình hình thành và phát triển của luật việt vị như sau:
- Năm 1863: Luật việt vị đầu tiên ra đời ở Anh, yêu cầu phải có 4 cầu thủ phòng ngự đứng sau.
- Năm 1866: Giảm xuống còn 3 cầu thủ phòng ngự.
- Năm 1925: Giảm xuống còn 2 cầu thủ phòng ngự, quy định này vẫn được áp dụng cho đến ngày nay.
- Năm 1990: FIFA bổ sung thêm luật “cầu thủ không tham gia vào trận đấu sẽ không bị coi là việt vị”.
- Năm 2005: Cho phép cầu thủ việt vị được phép chạm bóng nhưng không được cản trở đối phương.
- Năm 2013: Quy định cầu thủ việt vị không được chạm bóng dưới mọi hình thức.
Như vậy, có thể thấy luật việt vị đã trải qua nhiều lần thay đổi để phù hợp với sự phát triển của bóng đá. Tuy nhiên, ý tưởng cơ bản vẫn là hạn chế cầu thủ tấn công đứng chờ bóng trong vòng cấm địa của đối phương.
Các điều kiện xác định vị trí việt vị
Theo luật bóng đá hiện hành, cầu thủ sẽ được coi là đang đứng ở vị trí việt vị nếu đồng thời đáp ứng các điều kiện sau:
- Cầu thủ đang đứng ở phần sân của đội bạn.
- Có ít hơn 2 cầu thủ đội bạn (không tính thủ môn) đứng giữa cầu thủ đó với đường biên ngang cuối sân.
- Cầu thủ đó tham gia vào pha bóng đang diễn ra.
- Cầu thủ đứng ở phía trước quả bóng so với hướng tấn công.
Trong đó, điểm quan trọng nhất là phải có ít hơn 2 cầu thủ đội bạn đứng phía sau. Thủ môn được tính là một trong hai cầu thủ đó.
Do vậy, nếu chỉ còn một mình thủ môn ở phía sau thì dù cầu thủ kia có đứng bất cứ đâu trên sân cũng sẽ là việt vị. Điều này nhằm ngăn chặn việc cầu thủ tấn công đứng chờ bóng trong vòng cấm mà không bị kèm người.
Các trường hợp phạm lỗi và không phạm lỗi việt vị
Dù đứng ở vị trí việt vị nhưng cầu thủ vẫn có những trường hợp không bị coi là vi phạm luật chơi. Cụ thể:
Phạm lỗi việt vị khi:
- Chạm bóng do đồng đội chuyền hoặc đá về.
- Có hành động cản trở cầu thủ đối phương.
- Cố ý gây ảnh hưởng xấu đến khả năng chơi bóng của đối phương.
Không phạm lỗi việt vị khi:
- Không tham gia vào tình huống bóng.
- Nhận bóng từ quả phạt góc, quả phát bóng hoặc quả ném biên.
- Không cố ý cản trở hay tìm cách chiếm ưu thế từ tình huống việt vị.
Như vậy, chỉ khi nào chạm bóng hoặc cố ý cản trở đối phương, lúc đó mới bị coi là phạm lỗi việt vị. Còn nếu đơn thuần chỉ đứng ở vị trí việt vị mà không làm gì thì không vi phạm luật.
Luật việt vị mới nhất của FIFA
Sau nhiều lần sửa đổi, đến năm 2013, FIFA đã ban hành luật việt vị mới nhất như sau:
“Một cầu thủ đang ở vị trí việt vị sẽ bị coi là vi phạm luật chơi nếu:
- Chạm hoặc cố gắng chạm bóng do đồng đội chuyền hoặc chạm về.
- Cản trở một cầu thủ đối phương.
- Ảnh hưởng đến khả năng chơi bóng của đối phương.
- Lợi dụng lỗi việt vị để đạt được lợi thế cho bản thân hoặc đồng đội.”
Ngoài ra, các ngoại lệ không bị coi là phạm luật việt vị vẫn được giữ nguyên.
Như vậy, so với trước đây thì luật mới đã hạn chế việc cầu thủ việt vị được phép chạm bóng. Đồng thời, mọi hành động cố ý gây ảnh hưởng xấu tới đối phương đều bị coi là vi phạm, kể cả khi không chạm bóng.
Cách xử phạt lỗi việt vị
Khi một cầu thủ vi phạm luật việt vị, trọng tài sẽ xử phạt như sau:
- Trọng tài sẽ thổi còi và dừng trận đấu.
- Đội bạn của cầu thủ phạm lỗi sẽ bị phạt đá phạt gián tiếp tại điểm vi phạm.
- Nếu ghi bàn từ tình huống việt vị, bàn thắng không được công nhận và vẫn phạt đá phạt gián tiếp cho đối phương.
- Trọng tài có thể rút thẻ phạt đối với cầu thủ cố ý vi phạm nặng.
Trọng tài biên sẽ là người có trách nhiệm theo dõi và cắt cờ báo hiệu khi phát hiện có cầu thủ việt vị. Khi đó, trọng tài chính sẽ dừng trận đấu và thổi phạt theo quy định.
Việc xử lý nhanh chóng, kịp thời các tình huống việt vị sẽ giúp trận đấu diễn ra công bằng và thuần túy hơn. Cầu thủ cũng sẽ hạn chế việc cố ý đứng ở vị trí việt vị để được hưởng lợi thế.
Việt vị khác với liệt vị như thế nào?
Do cả việt vị và liệt vị đều liên quan đến vị trí của cầu thủ trên sân nên rất dễ gây nhầm lẫn. Vậy việt vị khác với liệt vị như thế nào?
Việt vị chỉ liên quan đến vị trí của cầu thủ tấn công so với hậu vệ đối phương. Còn liệt vị là do cầu thủ ra sân thi đấu không đúng với danh sách đăng ký trước trận.
Một số điểm khác biệt cụ thể:
- Việt vị chỉ xảy ra trong thi đấu, còn liệt vị có thể xảy ra cả trước và trong khi thi đấu.
- Việt vị chỉ liên quan đến vị trí trên sân, còn liệt vị liên quan đến tư cách thi đấu.
- Chỉ có cầu thủ tấn công mới có thể mắc lỗi việt vị, liệt vị có thể xảy ra với bất kỳ cầu thủ nào.
- Việt vị chỉ bị phạt nếu tham gia vào tình huống bóng, còn liệt vị bị phạt ngay khi phát hiện.
Như vậy, việt vị và liệt vị là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Hy vọng qua phần so sánh trên, bạn đọc đã nắm rõ được sự khác biệt cũng như ý nghĩa của cả hai thuật ngữ này trong luật bóng đá.
Kết luận
Trên đây là những chia sẻ chi tiết về luật việt vị trong bóng đá. Qua bài viết, hy vọng bạn đọc đã nắm rõ được khái niệm việt vị cũng như cách xử lý theo đúng luật khi có vi phạm xảy ra.
Bên cạnh đó, bài viết cũng đã phân tích cụ thể các điều kiện xác định vị trí việt vị, trường hợp nào bị coi là phạm luật và không phạm luật. Cuối cùng là so sánh sự khác biệt giữa việt vị và liệt vị để tránh nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ.
Mong rằng với những thông tin hữu ích này, bạn đọc sẽ có cái nhìn chính xác và sâu sắc hơn về luật việt vị – một trong những luật cơ bản nhất của bóng đá. Chúc các bạn đọc thành công!